Giới thiệu đàn Ukulele: Lịch sử, phân loại và lý do nên thử chơi

Bạn bị cuốn hút bởi âm thanh vui tươi của nhạc cụ nhỏ nhắn này? Ukulele, với vẻ ngoài đáng yêu và giai điệu réo rắt, là lựa chọn tuyệt vời để bắt đầu hành trình âm nhạc. Bài viết này Trung Nguyên Piano sẽ cùng bạn khám phá từ A-Z về đàn Ukulele: lịch sử, các loại phổ biến, và những lý do bạn nên thử sức.

Đàn Ukulele là gì?

Đàn Ukulele là một nhạc cụ dây nhỏ gọn, thường có bốn dây, mang âm hưởng vui tươi và trong trẻo. Dù có hình dáng tương tự một cây đàn guitar thu nhỏ, Ukulele sở hữu những đặc trưng riêng biệt làm nên sức hút của nó.

Ukulele có nguồn gốc từ các nhạc cụ dây của Bồ Đào Nha, cụ thể là chiếc Machete de Braga. Nhạc cụ này được những người nhập cư Bồ Đào Nha mang đến Hawaii vào cuối thế kỷ 19, khoảng những năm 1870. Tại đây, nó đã được người bản địa yêu thích và phát triển thành cây đàn Ukulele mà chúng ta biết ngày nay.

Đặc điểm nhận dạng cơ bản:

• Kích thước nhỏ gọn: Đây là một trong những đặc điểm nổi bật nhất, giúp Ukulele rất dễ mang theo bên mình.
• Thường có 4 dây: Phổ biến nhất là dây nylon hoặc các vật liệu tổng hợp tương tự, tạo ra âm thanh mềm mại, đặc trưng.
• Hình dáng giống guitar thu nhỏ: Với cấu tạo gồm đầu đàn, cần đàn và thùng đàn.
• Âm thanh lanh lảnh, trong trẻo, vui tươi: Mang lại cảm giác thư giãn và tích cực cho người nghe.

Lịch sử Ukulele phát triển

Sự xuất hiện và phát triển tại Hawaii

Vào khoảng năm 1879, những người nhập cư từ đảo Madeira của Bồ Đào Nha đã mang theo nhạc cụ Machete de Braga khi đến Hawaii làm việc tại các đồn điền mía. Trong số đó, những người thợ làm đàn như Manuel Nunes, Augusto Dias, và Jose do Espirito Santo được coi là những người tiên phong trong việc chế tác và phổ biến phiên bản Hawaii của nhạc cụ này. Cái tên “Ukulele” thường được dịch là “con bọ chét nhảy”, có thể do liên tưởng đến sự di chuyển nhanh nhẹn của ngón tay trên phím đàn. Hoàng gia Hawaii, đặc biệt là Vua David Kalākaua, đã yêu thích và quảng bá Ukulele, giúp nó trở thành một phần quan trọng trong văn hóa âm nhạc Hawaii.

Lan tỏa đến Đại lục Mỹ và thế giới

Ukulele bắt đầu được biết đến rộng rãi hơn bên ngoài Hawaii sau Triển lãm Quốc tế Panama-Pacific tổ chức tại San Francisco vào năm 1915, nơi các màn trình diễn âm nhạc Hawaii với Ukulele đã gây ấn tượng mạnh. Điều này đã mở đầu cho một làn sóng yêu thích Ukulele tại Mỹ trong những năm 1920, và nhạc cụ này dần xuất hiện trong nhiều thể loại âm nhạc đại chúng. Sau một thời gian có phần trầm lắng, Ukulele đã có sự “phục hưng” mạnh mẽ trong những thập kỷ gần đây, một phần nhờ sự phổ biến trên internet và sự đón nhận của các nghệ sĩ đương đại.

Các loại Ukulele phổ biến

Có bốn loại Ukulele chính, được sắp xếp theo kích thước tăng dần: Soprano, Concert, Tenor và Baritone. Kích thước lớn hơn thường đồng nghĩa với cần đàn dài hơn, không gian giữa các phím rộng hơn và âm thanh đầy đặn, có âm vực trầm hơn. Khi tư vấn cho người mới, chúng tôi thường thấy Ukulele Soprano hoặc Concert là điểm khởi đầu tốt nhờ sự cân bằng giữa kích thước và âm thanh.

Ukulele Soprano

• Kích thước: Ukulele Soprano là loại Ukulele có kích thước nhỏ nhất, với chiều dài tổng thể thường khoảng 21 inches (khoảng 53cm) và scale length (chiều dài từ ngựa đàn đến lược đàn) khoảng 13 inches.
• Âm thanh: Âm thanh của Soprano rất đặc trưng: lanh lảnh, vui tươi, với độ ngân ngắn, giữ trọn vẹn nét cổ điển của Ukulele.
• Phù hợp: Người mới bắt đầu, đặc biệt là trẻ em, hoặc những ai yêu thích chất âm Ukulele nguyên bản và muốn một cây đàn dễ dàng mang theo.

Ukulele Concert

• Kích thước: Ukulele Concert lớn hơn Soprano một chút, chiều dài tổng thể khoảng 23 inches (khoảng 58cm) và scale length khoảng 15 inches.
• Âm thanh: Âm thanh ấm hơn và có độ vang tốt hơn Soprano. Âm vực cũng rộng hơn một chút, mang lại sự đầy đặn hơn cho tiếng đàn.
• Phù hợp: Người mới bắt đầu cảm thấy Soprano hơi nhỏ, người có bàn tay lớn hơn, hoặc những ai muốn âm thanh có chiều sâu hơn mà vẫn giữ được tính di động. Đây là lựa chọn cân bằng được nhiều người ưa chuộng.

Ukulele Tenor

• Kích thước: Ukulele Tenor lớn hơn Concert, với chiều dài tổng thể khoảng 26 inches (khoảng 66cm) và scale length khoảng 17 inches.
• Âm thanh: Âm thanh của Tenor giàu âm sắc, có độ vang và chiều sâu tốt, đôi khi được mô tả là gần với âm thanh của guitar cổ điển hơn.
• Phù hợp: Người chơi có kinh nghiệm, những người thích không gian phím rộng hơn để chơi các kỹ thuật phức tạp như fingerstyle, hoặc những ai muốn âm thanh mạnh mẽ và biểu cảm hơn. Nhiều nghệ sĩ Ukulele chuyên nghiệp lựa chọn Tenor.

Ukulele Baritone

• Kích thước: Ukulele Baritone là loại lớn nhất trong bốn loại phổ biến, chiều dài tổng thể khoảng 30 inches (khoảng 76cm) và scale length khoảng 19 inches. Điểm đặc biệt là cách lên dây của Baritone thường là D-G-B-E, giống như bốn dây cao nhất của đàn guitar.
• Âm thanh: Âm thanh trầm ấm nhất, khác biệt rõ rệt so với ba loại còn lại, ít mang âm hưởng “lanh lảnh” truyền thống của Ukulele.
• Phù hợp: Người chơi guitar muốn chuyển sang một nhạc cụ nhỏ hơn mà không cần thay đổi quá nhiều về cảm giác dây, hoặc những ai tìm kiếm một âm thanh Ukulele trầm hơn để hòa tấu.

Để dễ hình dung hơn, bạn có thể tham khảo bảng so sánh sau:

Tại sao nên bắt đầu học Ukulele?

Dễ học và tiếp cận

So với nhiều nhạc cụ khác, Ukulele được xem là khá dễ học. Với chỉ 4 dây, việc làm quen và ghi nhớ các hợp âm cơ bản thường nhanh hơn. Kích thước cần đàn nhỏ và dây nylon mềm mại cũng giúp người mới, đặc biệt là trẻ em hoặc người có ngón tay nhỏ, cảm thấy thoải mái hơn khi tập luyện. Nhiều người chia sẻ rằng họ bất ngờ vì có thể chơi được những bài hát đơn giản chỉ sau vài buổi làm quen.

Nhỏ gọn và di động

Ưu điểm vượt trội của Ukulele là sự nhỏ gọn. Bạn có thể dễ dàng mang theo cây đàn của mình đi bất cứ đâu: du lịch, dã ngoại, các buổi tụ tập bạn bè. Nó không chiếm nhiều không gian cất giữ và luôn sẵn sàng để bạn mang âm nhạc đến mọi nơi.

Âm thanh vui vẻ, giảm căng thẳng

Âm thanh trong trẻo, tươi sáng của Ukulele có khả năng kỳ diệu trong việc cải thiện tâm trạng. Chơi Ukulele có thể là một cách tuyệt vời để thư giãn, giải tỏa căng thẳng sau những giờ làm việc hay học tập mệt mỏi. Nhiều người tìm thấy niềm vui và sự bình yên khi đắm mình trong những giai điệu Ukulele.

Chi phí ban đầu hợp lý

So với nhiều nhạc cụ khác, việc sở hữu một cây Ukulele chất lượng tốt cho người mới bắt đầu thường không đòi hỏi một khoản đầu tư quá lớn. Có rất nhiều lựa chọn Ukulele với mức giá phải chăng. Tuy nhiên, một lời khuyên chân thành là hãy ưu tiên những cây đàn có âm thanh rõ ràng và giữ dây tốt từ các thương hiệu uy tín, điều này sẽ giúp quá trình học của bạn thú vị và hiệu quả hơn nhiều.

Cộng đồng người chơi lớn mạnh

Ukulele có một cộng đồng người chơi vô cùng đông đảo và thân thiện trên toàn thế giới. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy vô số tài liệu hướng dẫn trực tuyến, các nhóm chia sẻ kinh nghiệm, câu lạc bộ, và cả các lớp học. Đây là môi trường tuyệt vời để học hỏi, giao lưu và cùng nhau tiến bộ.

Lời khuyên cơ bản cho người mới chơi Ukulele

Chọn chiếc đàn đầu tiên

• Loại đàn: Ukulele Soprano hoặc Concert thường là lựa chọn tốt cho người mới bắt đầu.
• Chất liệu gỗ: Các loại gỗ phổ biến như Mahogany (gỗ gụ), Koa, Spruce (gỗ vân sam) sẽ ảnh hưởng đến âm thanh. Không cần quá lo lắng về điều này khi mới bắt đầu, nhưng nếu có thể, hãy lắng nghe âm thanh của vài cây đàn khác nhau.
• Kiểm tra kỹ thuật: Hãy chú ý đến action (khoảng cách giữa dây và phím đàn) – action quá cao sẽ khó bấm. Khóa đàn cũng cần giữ dây tốt để đàn không bị lạc nhịp nhanh. Việc được chạm tay và nghe thử âm thanh trực tiếp của cây đàn tại một cửa hàng uy tín là vô cùng quan trọng. Nhân viên tư vấn am hiểu sẽ giúp bạn kiểm tra các yếu tố này.

Các phụ kiện cần thiết

• Bao đàn: Giúp bảo vệ đàn khỏi bụi bẩn và va đập.
• Máy chỉnh dây (Tuner): Rất cần thiết để đảm bảo đàn luôn đúng nốt. Có thể dùng loại kẹp hoặc ứng dụng trên điện thoại.
• Bộ dây dự phòng: Dây đàn có thể đứt hoặc cần thay thế sau một thời gian sử dụng.
• Miếng gảy (Pick): Tùy chọn, nhiều người thích dùng ngón tay để gảy Ukulele hơn.

Những bước làm quen ban đầu

• Lên dây đàn: Học cách lên dây chính xác là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Chuẩn phổ biến là G-C-E-A (Sol-Đô-Mi-La).
• Tư thế cầm đàn: Tìm tư thế thoải mái khi cầm đàn và đặt tay.
• Hợp âm cơ bản: Bắt đầu với các hợp âm đơn giản như C, G, Am, F. Có rất nhiều tài liệu hướng dẫn trực tuyến.
• Luyện gảy dây: Tập các kiểu gảy (strumming) đơn giản theo nhịp.

Đừng nản lòng nếu ban đầu ngón tay còn đau hoặc âm thanh chưa hay. Luyện tập đều đặn sẽ mang lại kết quả. Nhiều người tự học thành công, nhưng nếu có điều kiện, việc tham gia một vài buổi học cơ bản với giáo viên có kinh nghiệm sẽ giúp bạn có nền tảng vững chắc hơn.

Cách quản đàn Ukulele bền đẹp

Kiểm soát độ ẩm và nhiệt độ:

• Tránh để đàn ở những nơi có nhiệt độ và độ ẩm thay đổi đột ngột (ví dụ: cốp xe, gần cửa sổ nắng gắt, sát máy lạnh).
• Sử dụng bao đàn hoặc hộp đàn khi không sử dụng để bảo vệ đàn tốt hơn.

Vệ sinh đàn thường xuyên: Sau mỗi lần chơi, dùng một miếng vải mềm, khô để lau sạch bụi bẩn và mồ hôi trên dây đàn và thân đàn.

Thay dây định kỳ: Dây đàn Ukulele (đặc biệt là dây nylon) sẽ bị giãn và mất đi độ trong trẻo theo thời gian. Nên thay dây định kỳ (ví dụ, mỗi 6 tháng đến 1 năm tùy tần suất sử dụng) để đảm bảo chất lượng âm thanh tốt nhất.

[elementor-template id=”9281″]

Xem thêm 

• Review Đàn Ukulele Enya Nova U
• Đàn Guitar Acoustic
• Đàn Piano Gấp Gọn

Ukulele thực sự là một nhạc cụ tuyệt vời, dễ tiếp cận và mang lại nhiều niềm vui. Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về thế giới Ukulele. Nếu bạn đã sẵn sàng bắt đầu hoặc muốn tìm hiểu sâu hơn, hãy khám phá các mẫu đàn Ukulele chất lượng hoặc liên hệ ngay với Trung Nguyên Piano qua hotline 0326.630.975 (Mr. Nguyên) hoặc 0987.999.942 (Mr. Sáu) để được tư vấn hoặc đặt lịch với kỹ thuật viên.