Bạn đang chơi đàn mà bỗng nghe thấy… giọng phát thanh viên xen vào giữa bản nhạc? Hiện tượng guitar bắt sóng radio không hiếm, đặc biệt với những cây đàn điện hoặc hệ thống âm thanh kết nối phức tạp. Hãy cùng Trung Nguyên Piano tìm hiểu vì sao guitar bắt sóng radio và những cách khắc phục đơn giản nhưng hiệu quả để âm thanh trở lại trong trẻo, không còn “vô tình nghe radio” nữa nhé!

Table of Contents

Hiện tượng guitar bắt sóng radio là gì?

Hiện tượng này xảy ra khi cây guitar và toàn bộ hệ thống dây dẫn của bạn vô tình hoạt động như một chiếc ăng-ten, thu nhận các tín hiệu radio gần đó. Về mặt kỹ thuật, đây được gọi là Nhiễu tần số vô tuyến (Radio Frequency Interference – RFI). Các mạch điện tử bên trong guitar hoặc amply sẽ “giải điều chế” (demodulation) tín hiệu này, biến nó thành âm thanh mà bạn có thể nghe được qua loa.

Điều quan trọng là cần phân biệt RFI với các loại nhiễu guitar khác. Tiếng ù 60Hz (hum) thường liên quan đến hệ thống nối đất guitar, trong khi tiếng rè (buzz) có thể do nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên, nếu bạn nghe rõ được giọng nói hoặc âm nhạc từ một đài phát thanh, đó chắc chắn là RFI.

Guitar bắt sóng radio — Tín hiệu từ sóng radio xâm nhập vào hệ thống đàn, khiến âm thanh phát ra xen lẫn các chương trình phát thanh

Nguyên nhân chính khiến guitar biến thành “đài radio”

Đây là một hiện tượng phổ biến, không phải lỗi nghiêm trọng của riêng cây đàn. Nó là sự tương tác giữa thiết bị của bạn và môi trường xung quanh. Dưới đây là những nguyên nhân cốt lõi.

Hệ thống nối đất guitar (grounding) kém hoặc lỏng lẻo

Nối đất (grounding) tạo ra một “đường thoát” an toàn cho các tín hiệu nhiễu guitar không mong muốn. Khi hệ thống này bị lỗi, lỏng lẻo hoặc không tồn tại, nhiễu RFI sẽ bị giữ lại trong mạch và được khuếch đại ra loa. Từ kinh nghiệm sửa chữa, các điểm hệ thống nối đất guitar lỏng lẻo là một trong những thủ phạm hàng đầu.

Các điểm nối đất quan trọng cần kiểm tra bao gồm:

Dây nối từ ngựa đàn (bridge) vào khoang mạch.
Các mối hàn nối đất trên lưng chiết áp (potentiometer).
Jack cắm đầu ra (output jack) của guitar.
Jack cắm trên dây cáp và amply.

Thiếu hoặc kém hiệu quả lớp bọc kim chống nhiễu (shielding)

Lớp bọc kim chống nhiễu (shielding) hoạt động như một Lồng Faraday thu nhỏ, tạo ra một rào cản ngăn sóng radio xâm nhập vào các linh kiện điện tử nhạy cảm như pickup và chiết áp. Nhiều cây guitar, đặc biệt là các dòng giá rẻ, thường có lớp bọc kim này rất sơ sài hoặc thậm chí không có.

Vật liệu bọc kim phổ biến là lá đồng hoặc sơn dẫn điện, được phủ kín bên trong khoang mạch điện và mặt sau của tấm bảo vệ (pickguard).

Thiếu hoặc lớp bọc kim chống nhiễu kém hiệu quả khiến guitar bắt sóng radio

Dây cáp tín hiệu (jack) kém chất lượng hoặc bị hỏng

Một sợi dây cáp tín hiệu (jack) rẻ tiền hoặc bị hỏng là một chiếc ăng-ten thu sóng hoàn hảo. Dây cáp chất lượng cao có lớp bọc kim dày và kín, giúp che chắn cho lõi tín hiệu bên trong. Ngược lại, dây kém chất lượng với lớp bọc kim thưa thớt sẽ dễ dàng thu nhận RFI. Việc đầu tư vào một sợi dây cáp tốt là giải pháp đơn giản và hiệu quả nhất.

Loại pickup guitar và thiết kế mạch điện

Loại pickup bạn sử dụng có ảnh hưởng lớn đến khả năng bắt sóng radio.

Pickup đơn (Single-coil): Nổi tiếng với âm thanh trong trẻo, đặc trưng của Stratocaster hay Telecaster, nhưng lại rất nhạy cảm với RFI và các loại nhiễu điện từ khác. Cấu tạo cuộn dây đơn của nó hoạt động như một ăng-ten cảm ứng.
Pickup kép (Humbucker): Được thiết kế với hai cuộn dây ngược chiều nhau. Cấu trúc này giúp triệt tiêu hiệu quả tiếng ù và phần lớn nhiễu RFI, trong khi vẫn giữ lại tín hiệu của dây đàn.

Loại Pickup	Ưu điểm chống nhiễu	Nhược điểm chống nhiễu
Single-coil	Âm thanh sáng, rõ nét	Rất nhạy cảm với RFI và hum
Humbucker	Khử nhiễu và hum rất tốt	Âm thanh thường ấm và dày hơn

Loại pickup guitar và thiết kế mạch điện không chống nhiễu tốt có thể làm guitar bắt sóng radio

Mối hàn (solder joint) lỏng lẻo hoặc kém chất lượng

Các mối hàn kết nối những linh kiện điện tử trong guitar. Một mối hàn “lạnh” (bị oxy hóa, không bám chắc) hoặc bị nứt sẽ tạo ra một kết nối chập chờn, làm tăng khả năng thu sóng RFI và gây ra tiếng lạo xạo khi bạn điều chỉnh các nút vặn.

Nguồn gây nhiễu tần số vô tuyến (RFI) mạnh xung quanh

Đôi khi, vấn đề không hoàn toàn nằm ở cây đàn mà ở chính môi trường xung quanh bạn. Nếu bạn ở gần một nguồn phát RFI mạnh, ngay cả một hệ thống được che chắn tốt cũng có thể bị ảnh hưởng.

Các nguồn gây nhiễu phổ biến bao gồm:

Trạm phát sóng radio AM/FM.
Router Wi-Fi.
Đèn huỳnh quang, đèn LED loại rẻ tiền.
Bộ điều chỉnh độ sáng đèn (dimmer switch).
Các thiết bị điện tử cũ không được che chắn tốt.

Nguồn RFI mạnh xung quanh, như router, radio hoặc thiết bị điện tử, có thể khiến guitar bắt sóng radio

Các bước kiểm tra và khắc phục hiện tượng guitar bắt sóng radio

Hãy thực hiện theo quy trình xử lý sự cố logic sau, bắt đầu từ những bước đơn giản nhất.

Kiểm tra môi trường xung quanh

Đây là bước đầu tiên và không tốn chi phí.

Thay đổi vị trí: Di chuyển đến một góc khác trong phòng, hoặc một phòng khác.
Thay đổi hướng: Xoay người và cây guitar theo các hướng khác nhau. Thường có một hướng mà nhiễu giảm đi đáng kể.
Tắt thiết bị: Tắt các thiết bị điện tử không cần thiết gần đó (đèn, TV, máy tính, Wi-Fi) để xem nhiễu có biến mất không.

Kiểm tra dây cáp tín hiệu và nguồn điện

Thử dây cáp khác: Thay thế bằng một sợi dây cáp chất lượng tốt mà bạn biết chắc chắn không bị nhiễu.
Kiểm tra ổ cắm: Cắm amply vào một ổ cắm điện khác, tốt nhất là ở một mạch điện khác trong nhà.
Kiểm tra nguồn điện: Đảm bảo dây nguồn của amply và các thiết bị khác được cắm chắc chắn. Đối với trường hợp nhiễu nặng do nguồn điện, một bộ lọc nguồn (power conditioner) có thể là giải pháp hữu ích.

Kiểm tra amply và các thiết bị hiệu ứng (pedal)

Cô lập vấn đề: Cắm thẳng guitar vào amply, bỏ qua toàn bộ dàn pedal hiệu ứng. Nếu nhiễu biến mất, vấn đề nằm ở một (hoặc nhiều) pedal hoặc dây nối giữa chúng.
Thêm lại từng pedal: Thêm từng pedal trở lại chuỗi tín hiệu để tìm ra “thủ phạm” gây nhiễu.
Thử amply khác: Nếu có thể, hãy thử cây guitar của bạn với một chiếc amply khác để xác định nhiễu xuất phát từ guitar hay amply.

Kiểm tra và cải thiện hệ thống nối đất và bọc kim bên trong guitar

Đây là bước đòi hỏi một chút kỹ năng. Nếu bạn không quen thuộc với các thao tác kỹ thuật này, việc tìm đến một chuyên gia là lựa chọn an toàn nhất để tránh làm hỏng nhạc cụ.

Kiểm tra trực quan: Mở khoang mạch và kiểm tra xem có dây nào bị đứt hay mối hàn nào bị lỏng không, đặc biệt là các dây nối đất.
Cải thiện bọc kim: Nếu khoang mạch chưa được bọc kim, bạn có thể tự làm bằng lá đồng hoặc sơn dẫn điện chuyên dụng.
Nâng cấp pickup: Nếu bạn dùng pickup single-coil và RFI là vấn đề thường trực, hãy cân nhắc nâng cấp lên pickup humbucker hoặc các loại single-coil khử nhiễu (noiseless single-coil).

Sử dụng các phụ kiện chống nhiễu chuyên dụng

Đối với các sân khấu chuyên nghiệp hoặc phòng thu, các thiết bị sau có thể cần thiết:

Bộ lọc nguồn (Power Conditioner): Làm sạch nguồn điện cung cấp cho thiết bị, loại bỏ nhiễu từ lưới điện.
Bộ lọc tín hiệu (Line Isolator / DI Box): Giúp phá vỡ các vòng lặp nối đất (ground loop), một nguyên nhân phổ biến gây ra tiếng ù.

Bộ lọc tín hiệu (Line Isolator / DI Box) — Sử dụng phụ kiện chống nhiễu chuyên dụng như dây cáp bọc chống nhiễu hoặc bộ cách ly tín hiệu

Khi nào cần tìm đến chuyên gia kỹ thuật?

Hãy tìm đến một kỹ thuật viên sửa chữa guitar chuyên nghiệp nếu:

Bạn đã thử tất cả các bước đơn giản nhưng vấn đề vẫn còn.
Bạn không tự tin hoặc không có dụng cụ để mở guitar và kiểm tra mạch điện bên trong.
Bạn nghi ngờ có lỗi phức tạp hơn liên quan đến mạch điện của guitar hoặc amply.

Một kỹ thuật viên có kinh nghiệm sẽ chẩn đoán vấn đề nhanh chóng, sửa chữa an toàn và đảm bảo cây đàn của bạn hoạt động ở trạng thái tốt nhất.

Nên gọi kỹ thuật viên sửa guitar khi nào — Cần tìm đến chuyên gia kỹ thuật khi các biện pháp cơ bản không loại bỏ được hiện tượng guitar bắt sóng radio

Giải đáp thắc mắc thường gặp về hiện tượng guitar bắt sóng radio

Guitar bắt sóng radio có hại cho amply hay guitar không?

Không. Hiện tượng này gây khó chịu về âm thanh nhưng hoàn toàn không gây hại cho các linh kiện điện tử của guitar hay amply của bạn.

Làm thế nào để biết dây cáp guitar của tôi có chất lượng tốt?

Dây cáp tốt thường có cảm giác chắc chắn, jack cắm được đúc hoặc hàn kỹ lưỡng, và thông số kỹ thuật thường ghi rõ có lớp bọc kim chống nhiễu (shielded cable). Các thương hiệu uy tín cũng là một dấu hiệu tốt.

Sử dụng pickup humbucker có đảm bảo hết hẳn nhiễu radio không?

Humbucker giảm thiểu RFI một cách đáng kể, nhưng không thể loại bỏ hoàn toàn 100% trong mọi trường hợp, đặc biệt nếu bạn ở quá gần một nguồn phát sóng cực mạnh hoặc các yếu tố khác như shielding và grounding không tốt.

Tôi có thể tự bọc kim cho guitar tại nhà được không?

Hoàn toàn có thể. Có rất nhiều hướng dẫn trực tuyến. Tuy nhiên, bạn cần cẩn thận và kiên nhẫn để đảm bảo lớp bọc kim được phủ kín và nối đất đúng cách. Nếu không tự tin, hãy nhờ đến chuyên gia.

Nhiễu radio chỉ xảy ra với guitar điện hay cả guitar acoustic có pickup?

Nó có thể xảy ra với bất kỳ nhạc cụ nào có hệ thống khuếch đại điện tử, bao gồm cả guitar acoustic có gắn pickup (EQ). Nguyên lý và cách khắc phục về cơ bản là tương tự.

[elementor-template id=”9281″]

Xem thêm:

Hiện tượng guitar bắt sóng radio có thể gây khó chịu, nhưng hầu hết các trường hợp đều có thể được giải quyết. Bằng cách kiểm tra một cách hệ thống từ môi trường, dây cáp cho đến các linh kiện bên trong, bạn có thể xác định và loại bỏ nguyên nhân gây nhiễu. Bạn cần tìm cây đàn guitar chất lượng và phù hợp nhu cầu, hãy liên hệ với Trung Nguyên Piano qua hotline 0326.630.975 (Mr. Nguyên) – 0987.999.942 (Mr. Sáu) hoặc ghé cửa hàng để được tư vấn thêm hoặc trải nghiệm trực tiếp nhé!