Hướng dẫn luyện tai nghe nhạc hiệu quả cho người học piano/guitar

Bạn mới bắt đầu học piano hoặc guitar và cảm thấy khó khăn khi nghe nhạc, chơi theo cảm âm hay đọc bản nhạc? Đừng lo, đó là điều hoàn toàn bình thường! Luyện tai nghe (Ear Training) chính là chìa khóa giúp bạn cảm thụ âm nhạc tốt hơn và tiến bộ nhanh hơn. Bài viết này, Trung Nguyên Piano sẽ hướng dẫn bạn cách rèn luyện kỹ năng quan trọng này một cách dễ hiểu và hiệu quả.

Tại sao luyện tai nghe lại quan trọng với người chơi đàn?

Luyện tai nghe, hay Ear Training, là quá trình rèn luyện khả năng nhận biết và hiểu các yếu tố âm nhạc chỉ bằng cách lắng nghe. Với người chơi đàn, đặc biệt là các nhạc cụ đa âm như piano và guitar, kỹ năng này không chỉ là một lợi thế mà còn là nền tảng vững chắc.

Việc “nghe hiểu” giúp bạn cảm thụ âm nhạc sâu sắc hơn, nắm bắt cấu trúc bài nhạc dễ dàng, cải thiện khả năng đọc nhạc, chơi theo cảm âm và thậm chí là ứng tấu một cách tự nhiên. Từ kinh nghiệm hướng dẫn nhiều học viên, chúng tôi nhận thấy rằng phát triển kỹ năng nghe là một trong những yếu tố then chốt giúp người học tiến bộ nhanh và chơi đàn có hồn hơn.

Tai nghe nhạc (ear training) là gì?

Ear Training là việc rèn luyện khả năng nhận diện các yếu tố âm nhạc như nốt nhạc, quãng (khoảng cách giữa hai nốt nhạc), hợp âm (sự kết hợp của nhiều nốt nhạc vang lên cùng lúc), giai điệu và tiết tấu chỉ bằng tai. Điều quan trọng cần phân biệt là Ear Training tập trung vào cao độ tương đối (Relative Pitch) – khả năng nhận biết một nốt nhạc này cao hay thấp hơn nốt nhạc kia, hoặc nhận ra một quãng hay hợp âm dựa trên mối quan hệ giữa các nốt. Đây là kỹ năng có thể rèn luyện được.

Ngược lại, cao độ tuyệt đối (Absolute Pitch), thường gọi là Perfect Pitch, là khả năng nhận diện chính xác tên một nốt nhạc bất kỳ mà không cần nốt tham chiếu. Đây được xem là một khả năng thiên bẩm và khá hiếm. Nhiều nhạc công chuyên nghiệp, kể cả những người thường xuyên biểu diễn trên các cây đàn piano cao cấp, cũng chủ yếu dựa vào Relative Pitch đã được rèn luyện kỹ càng. Vì vậy, bạn hoàn toàn có thể cải thiện khả năng nghe của mình thông qua luyện tập có phương pháp.

Lợi ích thực tế của ear training cho người chơi piano & guitar

Việc đầu tư thời gian vào luyện tai nghe mang lại vô số lợi ích thiết thực cho người chơi piano và guitar:

• Hiểu cấu trúc âm nhạc: Bạn sẽ dễ dàng nhận ra các mô-típ giai điệu, vòng hợp âm, và cách một bản nhạc được xây dựng.
• Đọc bản nhạc nhanh hơn: Khi tai bạn đã quen với âm thanh của các quãng và hợp âm, việc nhìn vào bản nhạc và hình dung ra âm thanh sẽ trở nên trực quan hơn.
• Chơi theo cảm âm: Đây là một trong những mục tiêu lớn của nhiều người học nhạc. Luyện tai tốt giúp bạn nghe một bài hát và tìm lại được giai điệu, hợp âm trên đàn. Nhiều học viên chúng tôi hỗ trợ đã tự mò được những bài yêu thích sau một thời gian kiên trì luyện tập.
• Ứng tấu và sáng tạo tự do hơn: Khi bạn “nghe” được những gì mình muốn chơi trong đầu, việc thể hiện nó ra nhạc cụ sẽ dễ dàng hơn rất nhiều.
• Hỗ trợ sáng tác: Nếu bạn có ý định viết nhạc, tai nghe tốt giúp bạn chuyển tải ý tưởng âm nhạc một cách chính xác.
• Cải thiện kỹ thuật và sự tự tin: Nghe rõ ràng những gì mình đang chơi giúp bạn điều chỉnh kỹ thuật tốt hơn và tự tin hơn khi biểu diễn.

Kiến thức âm nhạc nền tảng cần có để luyện tai nghe

Để bắt đầu luyện tai nghe, bạn cần nắm vững một số kiến thức nhạc lý cơ bản. Đừng lo lắng nếu bạn là người mới, những khái niệm này không quá phức tạp:

• Nốt nhạc và cao độ: Hiểu về bảy nốt nhạc cơ bản (Đồ, Rê, Mi, Pha, Sol, La, Si) và sự khác biệt về cao độ giữa chúng.
• Quãng: Nắm được khái niệm về quãng – khoảng cách về cao độ giữa hai nốt nhạc. Ban đầu, hãy tập trung vào các quãng cơ bản như quãng 2, quãng 3, quãng 4, quãng 5.
• Hợp âm: Hiểu cơ bản về hợp âm, đặc biệt là hợp âm ba nốt Trưởng (Major) và Thứ (Minor).
• Giai điệu và Tiết tấu: Có khái niệm sơ bộ về giai điệu (melody) – một chuỗi các nốt nhạc được sắp xếp theo một trình tự nhất định, và tiết tấu (rhythm) – khuôn mẫu về thời gian của âm thanh và sự im lặng.

Việc hiểu các khái niệm này giống như việc hiểu các “linh kiện” cơ bản của một cây đàn piano hay guitar trước khi lắp ráp thành một bản nhạc hoàn chỉnh. Kiến thức nền tảng sẽ giúp bạn tiếp cận các bài tập luyện tai một cách có hệ thống hơn.

Các bài tập ear training chi tiết cho người học piano & guitar

Luyện nghe và nhận biết Quãng

Đây là bài tập nền tảng. Quãng là “viên gạch” xây dựng nên giai điệu và hòa âm.

• Cách thực hiện:
  1. Chọn một nốt gốc (ví dụ: nốt Đô).
  2. Chơi nốt gốc, sau đó chơi một nốt khác tạo thành một quãng nhất định (ví dụ: nốt Mi để tạo quãng 3 Trưởng). Bạn có thể chơi hai nốt cùng lúc (quãng hòa thanh) hoặc lần lượt (quãng giai điệu).
  3. Lắng nghe kỹ âm thanh của quãng đó. Cố gắng ghi nhớ “màu sắc” đặc trưng của nó.
  4. Lặp lại nhiều lần. Sau đó, tự kiểm tra bằng cách chơi ngẫu nhiên các quãng và cố gắng gọi tên chúng.
• Gợi ý thực hành trên Piano: Sử dụng bàn phím để thấy rõ khoảng cách trực quan giữa hai nốt. Bắt đầu với các quãng trong một quãng tám, sau đó mở rộng ra.
• Gợi ý thực hành trên Guitar: Tìm các cặp nốt tạo thành quãng trên các dây khác nhau hoặc cùng một dây.
• Mẹo: Liên kết mỗi loại quãng với một đoạn đầu của bài hát quen thuộc. Ví dụ, hai nốt đầu của bài “Happy Birthday” tạo thành quãng 2 Trưởng đi lên.

Nhiều người học ban đầu có thể nhầm lẫn giữa các quãng gần nhau, ví dụ quãng 2 trưởng và 2 thứ. Sự kiên trì và luyện tập trên một cây đàn có âm thanh chuẩn, rõ ràng sẽ giúp việc nhận biết quãng chính xác hơn ngay từ đầu. Các dòng đàn chính hãng được căn chỉnh kỹ lưỡng sẽ hỗ trợ tốt cho quá trình này.

Luyện nghe và nhận biết Hợp âm

Sau quãng, việc nhận biết hợp âm, đặc biệt là sự khác biệt về “màu sắc” giữa hợp âm Trưởng và Thứ, là vô cùng quan trọng.

• Cách thực hiện:
  1. Bắt đầu với hợp âm ba nốt: Trưởng (Major) và Thứ (Minor).
  2. Chơi hợp âm dưới dạng arpeggio (rải nốt) hoặc block chord (các nốt vang lên cùng lúc).
  3. Lắng nghe và cảm nhận sự khác biệt: hợp âm Trưởng thường nghe vui tươi, sáng sủa; hợp âm Thứ thường nghe trầm lắng, buồn hơn.
  4. Cố gắng gọi tên hợp âm bạn nghe được.
• Gợi ý thực hành trên Piano: Tập chơi các hợp âm Trưởng/Thứ ở các thế đảo khác nhau.
• Gợi ý thực hành trên Guitar: Sử dụng các thế bấm hợp âm Trưởng/Thứ cơ bản ở các vị trí khác nhau trên cần đàn.

Khi mới bắt đầu, chúng tôi khuyên bạn nên tập trung vào “màu sắc” chung của hợp âm thay vì cố gắng nghe từng nốt riêng lẻ. Trải nghiệm nghe trực tiếp âm thanh của các hợp âm này trên những cây đàn piano cơ hoặc piano điện chất lượng cao sẽ giúp bạn cảm nhận sự khác biệt rõ ràng hơn.

Luyện nghe Giai điệu đơn giản

Bài tập này giúp bạn kết nối các nốt nhạc thành một dòng chảy có ý nghĩa.

• Cách thực hiện:
  1. Nghe một đoạn giai điệu ngắn, đơn giản (khoảng 3-5 nốt). Có thể nhờ bạn bè chơi hoặc sử dụng các ứng dụng luyện tai.
  2. Cố gắng hát lại giai điệu đó một cách chính xác về cao độ. Sử dụng Solfege (xướng âm theo hệ thống Đồ-Rê-Mi) nếu bạn đã học.
  3. Sau khi đã “internalize” được giai điệu, hãy thử tìm lại các nốt đó trên đàn piano hoặc guitar của bạn.
  4. Bắt đầu với những giai điệu dễ, trong phạm vi một quãng tám, rồi từ từ tăng độ khó.

Việc kết hợp xướng âm với thực hành đàn giúp học viên ghi nhớ và tái tạo giai điệu hiệu quả hơn, một phương pháp thường được các giáo viên có kinh nghiệm áp dụng.

Bí quyết luyện tai nghe hiệu quả cho người học đàn piano & guitar

Để hành trình luyện tai nghe của bạn đạt kết quả tốt nhất, hãy ghi nhớ những bí quyết sau:

1. Luyện tập đều đặn và kiên trì: Dành ra 10-15 phút mỗi ngày sẽ hiệu quả hơn là tập một lần quá lâu rồi bỏ dở.
2. Sử dụng đàn piano hoặc guitar làm công cụ chính: Nghe và tìm lại âm thanh trực tiếp trên nhạc cụ của bạn. Chất lượng âm thanh của đàn rất quan trọng. Một cây đàn có âm thanh chuẩn xác, ví dụ như các cây đàn piano cơ được bảo dưỡng định kỳ bởi kỹ thuật viên lành nghề hoặc các dòng piano điện chính hãng có công nghệ âm thanh tiên tiến, sẽ giúp việc luyện nghe đạt hiệu quả cao nhất.
3. Kết hợp hát hoặc xướng âm: Việc này giúp bạn “cảm” được cao độ và quãng một cách chủ động.
4. Lắng nghe chủ động trong cuộc sống: Chú ý đến giai điệu, hòa âm trong các bài hát bạn nghe hàng ngày.
5. Sử dụng ứng dụng hoặc phần mềm hỗ trợ: Có rất nhiều công cụ hữu ích giúp bạn luyện tập một cách có hệ thống và thú vị.
6. Ghi âm và nghe lại phần chơi của mình: Điều này giúp bạn tự nhận ra lỗi sai và cải thiện.
7. Học cùng giáo viên (nếu có thể): Người hướng dẫn kinh nghiệm sẽ giúp xây dựng lộ trình luyện tập cá nhân hóa và sửa lỗi kịp thời.
8. Bắt đầu từ những bài tập đơn giản và tăng dần độ khó: Đừng nản lòng nếu ban đầu gặp khó khăn.

Khám phá các mẫu đàn piano và guitar với âm thanh chuẩn xác, hỗ trợ tối đa cho việc luyện tập của bạn tại các cửa hàng nhạc cụ uy tín.

Các công cụ hỗ trợ luyện tai nghe hiệu quả

Ngày nay, có rất nhiều công cụ có thể giúp bạn trên con đường chinh phục kỹ năng nghe:

• Nhạc cụ (Piano, Guitar): Đây là công cụ không thể thiếu. Sở hữu một cây đàn chất lượng, có âm thanh chuẩn là nền tảng. Việc lựa chọn đàn từ các nhà cung cấp uy tín, đảm bảo hàng chính hãng và có chính sách bảo hành tốt sẽ giúp người học yên tâm và có công cụ tốt nhất cho việc luyện tập lâu dài.
• Ứng dụng di động: Các app như Perfect Ear, Teoria, Functional Ear Trainer, Anytune… cung cấp vô số bài tập từ cơ bản đến nâng cao.
• Phần mềm máy tính: Các phần mềm như EarMaster, GNU Solfege cũng là những lựa chọn tốt với nhiều tính năng đa dạng.
• Website trực tuyến: Nhiều trang web cung cấp bài tập và tài liệu miễn phí về Ear Training (ví dụ: musictheory.net, teoria.com).
• Tài liệu (Sách, Video): Sách giáo trình về nhạc lý và Ear Training, cùng các video hướng dẫn trên YouTube cũng là nguồn tài liệu phong phú.

Tham khảo các dòng đàn piano điện và guitar chính hãng, lý tưởng cho việc luyện tập tai nghe, tại các showroom nhạc cụ chuyên nghiệp.

Giải đáp thắc mắc thường gặp về luyện tai nghe

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về quá trình luyện tai nghe:

Luyện tai nghe mất bao lâu để có kết quả?

Thời gian phụ thuộc vào sự kiên trì, phương pháp luyện tập và nền tảng ban đầu của mỗi người. Quan trọng là bạn thấy sự tiến bộ dần dần. Ngay cả vài tuần luyện tập đều đặn cũng có thể mang lại những thay đổi đáng kể.

Không có năng khiếu âm nhạc có luyện tai nghe được không?

Hoàn toàn được! Ear Training (Relative Pitch) là một kỹ năng có thể rèn luyện, không hoàn toàn phụ thuộc vào năng khiếu bẩm sinh. Chúng tôi đã chứng kiến nhiều học viên từ con số không đạt được tiến bộ đáng kể nhờ phương pháp đúng và sự kiên trì.

Nên bắt đầu luyện tai nghe từ đâu?

Hãy bắt đầu với việc nhận biết các quãng cơ bản (ví dụ: quãng 2, 3, 4, 5 Trưởng và Thứ) và phân biệt hợp âm Trưởng/Thứ.

Có cần phải giỏi nhạc lý trước khi luyện tai nghe không?

Nắm vững kiến thức nhạc lý cơ bản (nốt, quãng, hợp âm) sẽ giúp ích rất nhiều, nhưng bạn có thể học song song. Nhiều bài tập luyện tai cũng đồng thời củng cố kiến thức nhạc lý của bạn.

Luyện tai nghe có phải chỉ dành cho những người muốn chơi nhạc theo cảm âm không?

Không hẳn. Luyện tai nghe mang lại lợi ích cho mọi khía cạnh của việc chơi nhạc, từ đọc bản nhạc, hiểu cấu trúc, đến ứng tấu và sáng tác, giúp bạn trở thành một nhạc công toàn diện hơn.

[elementor-template id=”9281″]

Xem thêm:

• 9 Bài Tập Luyện Ngón Piano Hiệu Quả Cho Người Mới Bắt Đầu
• Lợi Ích Của Việc Học Đàn Piano
• Đàn Piano Cho Người Mới Bắt Đầu Tại Quận 9

Luyện tai nghe là chìa khóa giúp bạn cảm thụ âm nhạc sâu sắc hơn khi chơi piano hoặc guitar. Dù chỉ luyện mỗi ngày 10–15 phút, sự kiên trì sẽ mang lại kết quả rõ rệt. Đừng quên chọn một cây đàn chất lượng để đồng hành hiệu quả trong quá trình học. Liên hệ website trungnguyenpiano.com hoặc hotline 0326.630.975 để được tư vấn và trải nghiệm sản phẩm trực tiếp!