Lịch sử đàn guitar: Từ oud cổ đại đến guitar điện hiện đại

Đàn guitar không chỉ là một nhạc cụ giải trí, nó là một phần quan trọng của lịch sử âm nhạc và văn hóa toàn cầu. Hành trình tiến hóa của guitar phản ánh sự sáng tạo không ngừng của con người trong việc tìm kiếm những phương tiện biểu đạt cảm xúc mới qua âm thanh. Bài viết này, Trung Nguyên Piano sẽ đưa bạn khám phá lịch sử đàn guitar, từ những oud cổ đại đến các phiên bản hiện đại, giúp bạn hiểu thêm về nhạc cụ thú vị này.

Nguồn gốc đàn guitar xa xưa: Những nhạc cụ dây cổ đại

Hành trình của cây đàn guitar hiện đại bắt nguồn từ những nhạc cụ dây cổ xưa, với hai đại diện tiêu biểu là đàn Oud và Lute.

Đàn Oud có lịch sử lâu đời, phổ biến ở Trung Đông và Bắc Phi. Đặc trưng của Oud là phần lưng bầu, cần đàn ngắn và thường không có phím. Âm thanh trầm ấm, mộc mạc của Oud đã góp phần định hình nền âm nhạc truyền thống của nhiều quốc gia. Qua các tuyến đường thương mại, Oud dần lan tỏa sang châu Âu, đặc biệt là Tây Ban Nha.

Đàn Lute cũng có hình dáng lưng bầu tương tự Oud nhưng thường có phím và trở nên rất thịnh hành ở châu Âu trong thời kỳ Trung Cổ và Phục Hưng. Lute có nhiều kích cỡ và số lượng dây khác nhau, đóng vai trò quan trọng trong âm nhạc cung đình và dân gian. Sự am hiểu về nguyên lý cộng hưởng âm thanh từ thùng đàn bầu của Oud và Lute là nền tảng cho sự phát triển của các nhạc cụ dây sau này.

Những bước tiến đầu tiên ở Châu Âu

Tại Tây Ban Nha, vào khoảng thế kỷ 15-16, một nhạc cụ có tên là Vihuela đã xuất hiện. Vihuela có hình dáng giống số 8, tương tự guitar hiện đại, với lưng đàn phẳng hơn so với Lute và thường có 6 cặp dây (courses). Vihuela được xem là một bước chuyển tiếp quan trọng, gần gũi hơn với guitar mà chúng ta biết ngày nay.

Sau đó, Guitar Baroque nổi lên vào thế kỷ 17 và 18. Loại đàn này thường có 5 cặp dây (đôi khi là 4) và kích thước nhỏ hơn. Guitar Baroque giữ một vai trò quan trọng trong âm nhạc thời kỳ Baroque, được sử dụng cho cả độc tấu và đệm hát. Những thay đổi trong thiết kế không chỉ về hình dáng mà còn ảnh hưởng đến âm sắc và kỹ thuật chơi, một yếu tố mà những người am hiểu nhạc cụ luôn chú trọng khi đánh giá.

Giai đoạn định hình: Sự ra đời của Guitar cổ điển hiện đại

Thế kỷ 19 đánh dấu một bước ngoặt quyết định trong lịch sử đàn guitar, với sự đóng góp to lớn của nghệ nhân làm đàn người Tây Ban Nha Antonio de Torres Jurado. Ông được coi là “cha đẻ” của cây đàn guitar cổ điển hiện đại.

Torres đã thực hiện những cải tiến quan trọng:

• Chuẩn hóa thiết kế 6 dây đơn: Thay thế cho các cặp dây của guitar Baroque.
• Tăng kích thước thùng đàn: Giúp âm thanh lớn và vang hơn.
• Phát triển cấu trúc nan quạt bên trong mặt đàn: Đây là một hệ thống các thanh gỗ nhỏ xếp theo hình nan quạt dưới mặt đàn, giúp tối ưu hóa sự rung động của mặt đàn, tạo ra âm thanh cân bằng, giàu chi tiết và có độ ngân tốt hơn.

Thiết kế của Torres đã trở thành tiêu chuẩn cho guitar cổ điển và ảnh hưởng sâu sắc đến cả guitar acoustic sau này. Cấu trúc nan quạt này rất quan trọng, giúp mặt đàn rung động hiệu quả hơn, tạo ra âm thanh vang và giàu cảm xúc hơn – một kỹ thuật chế tác mà các chuyên gia nhạc cụ và nghệ nhân làm đàn luôn đánh giá cao.

Sự ra đời và phát triển của Guitar Acoustic dây thép

Đầu thế kỷ 20, đặc biệt tại Mỹ, nhu cầu về một cây đàn guitar có âm lượng lớn hơn để chơi trong các ban nhạc và phù hợp với các thể loại âm nhạc mới như Folk, Blues, Country ngày càng tăng. Điều này dẫn đến sự ra đời của guitar acoustic dây thép.

Việc sử dụng dây thép đặt ra những thách thức kỹ thuật mới, đòi hỏi cần đàn và thùng đàn phải được gia cố chắc chắn hơn để chịu được sức căng lớn hơn so với dây ruột hoặc dây nylon. Các nhà sản xuất như Martin và Gibson đã đi tiên phong trong việc phát triển các mẫu guitar dây thép với những kiểu dáng thùng đàn mang tính biểu tượng:

• Dreadnought: Dáng đàn lớn, vai vuông, cho âm thanh mạnh mẽ, uy lực, âm bass dày, rất được ưa chuộng trong nhạc Bluegrass và Folk.
• Jumbo: Kích thước thậm chí còn lớn hơn Dreadnought, với phần eo thon và phần hông nở rộng, mang đến âm bass đầy đặn và ấm áp, âm lượng lớn.
• Auditorium (000/OM): Kích thước vừa phải, cân bằng giữa các dải tần, phù hợp cho nhiều phong cách chơi, đặc biệt là fingerstyle.

Việc hiểu rõ đặc tính âm thanh của từng kiểu dáng sẽ giúp người chơi dễ dàng chọn được cây đàn phù hợp với thể loại nhạc và sở thích cá nhân. Bạn có thể đến các showroom nhạc cụ để trực tiếp trải nghiệm sự khác biệt này.

Cuộc cách mạng Guitar Điện

Nhu cầu âm thanh còn lớn hơn nữa, đặc biệt là để guitar có thể nổi bật trong các ban nhạc sử dụng nhạc cụ điện tử và dàn trống, đã thúc đẩy cuộc cách mạng guitar điện (electric guitar) vào những năm 1930 và 1940.

Những nhân vật và phát minh then chốt bao gồm:

• George Beauchamp: Được cấp bằng sáng chế cho pickup điện từ (electromagnetic pickup) đầu tiên, một thiết bị chuyển đổi rung động của dây đàn thành tín hiệu điện.
• Les Paul và Leo Fender: Những người tiên phong trong việc phát triển guitar thân đàn đặc. Thiết kế này giúp loại bỏ hiện tượng phản hồi âm không mong muốn ở âm lượng lớn, vốn là vấn đề của guitar thùng rỗng khi khuếch đại.

Sự ra đời của pickup và thiết kế thân đặc là những bước đột phá kỹ thuật, mở ra một kỷ nguyên mới cho âm nhạc. Guitar điện nhanh chóng trở thành nhạc cụ chủ đạo trong các thể loại Jazz, Blues, và đặc biệt là Rock ‘n’ Roll, thay đổi cục diện âm nhạc thế giới. Các mẫu đàn huyền thoại như Fender Stratocaster, Fender Telecaster và Gibson Les Paul đã định hình âm thanh của vô số bản nhạc kinh điển.

Đàn Guitar trong kỷ nguyên hiện đại

Ngày nay, đàn guitar tiếp tục phát triển với sự đa dạng về mẫu mã, công nghệ chế tác và vật liệu. Công nghệ CNC (Computer Numerical Control) cho phép sản xuất hàng loạt với độ chính xác cao. Các vật liệu mới như sợi carbon và vật liệu tổng hợp cũng được thử nghiệm để tạo ra những cây đàn có tính chất âm học và độ bền đặc biệt.

Bên cạnh các dòng đàn truyền thống, nhiều loại guitar đặc biệt đã ra đời như guitar 7 dây, 8 dây, guitar không đầu (headless guitar), guitar điện tử với khả năng kết nối MIDI. Guitar vẫn giữ vị trí không thể thiếu trong hầu hết các thể loại âm nhạc đương đại, từ pop, rock, metal đến jazz, funk, và cả nhạc điện tử, minh chứng cho sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và đổi mới. Các nhà sản xuất uy tín không ngừng nghiên cứu và áp dụng công nghệ mới nhằm mang đến những nhạc cụ với chất lượng âm thanh vượt trội, độ bền cao và trải nghiệm chơi tốt nhất.

Tóm tắt và ý nghĩa lịch sử

Từ những nhạc cụ dây cổ đại như Oud và Lute, qua những cải tiến ở châu Âu với Vihuela và Guitar Baroque, đến sự chuẩn hóa của Guitar cổ điển bởi Antonio de Torres, sự bùng nổ của Guitar Acoustic dây thép và cuộc cách mạng Guitar Điện, hành trình của đàn guitar là một câu chuyện hấp dẫn về sự sáng tạo và thích ứng.

Hiểu về hành trình này không chỉ làm phong phú thêm kiến thức mà còn giúp chúng ta trân trọng hơn giá trị của từng cây đàn, kết nối sâu sắc hơn với di sản âm nhạc mà nó đại diện. Mỗi cây đàn, dù là cổ điển hay hiện đại, đều mang trong mình một phần của lịch sử âm nhạc phong phú đó.

Giải đáp thắc mắc thường gặp về Lịch sử đàn Guitar

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về lịch sử đàn guitar:

Đàn Oud có phải là guitar không?

Không hoàn toàn. Đàn Oud được coi là một “tổ tiên” hoặc có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của guitar, nhưng chúng là hai nhạc cụ riêng biệt với cấu tạo và kỹ thuật chơi khác nhau.

Guitar cổ điển và guitar acoustic dây thép, loại nào có trước?

Guitar cổ điển (với dây ruột, sau này là nylon) được định hình và chuẩn hóa trước (thế kỷ 19). Guitar acoustic dây thép phát triển mạnh mẽ vào đầu thế kỷ 20 để đáp ứng nhu cầu âm lượng lớn hơn.

Ai là người phát minh ra guitar điện?

Không có một “nhà phát minh” duy nhất. Đó là một quá trình phát triển với sự đóng góp của nhiều người. George Beauchamp với pickup điện từ, và Les Paul, Leo Fender với guitar thân đặc là những nhân vật quan trọng nhất.

Việc giải đáp những thắc mắc này giúp người đọc có cái nhìn rõ ràng và chính xác hơn về quá trình phát triển của đàn guitar, thể hiện sự tận tâm trong việc chia sẻ kiến thức.

Xem thêm:

• Review Đàn Guitar Thông Minh Enya Nova Go AI
• Review Đàn Guitar Enya X1 Pro
• Guitar hay Piano khó hơn? Nên học cái nào?

Nếu bạn đam mê âm nhạc và muốn khám phá thêm về lịch sử đàn guitar qua các thời kỳ, hãy để Trung Nguyên Piano đồng hành cùng bạn trên hành trình ấy. Liên hệ với chúng tôi qua website trungnguyenpiano.com hoặc hotline 0326.630.975 để được tư vấn và hỗ trợ tận tình!