Hướng dẫn học đàn guitar phím lõm toàn diện cho người mới

Nhiều người yêu mến âm nhạc dân tộc, đặc biệt là cải lương và đờn ca tài tử, nhưng băn khoăn không biết bắt đầu học đàn guitar phím lõm từ đâu. Bài viết này Trung Nguyên Piano sẽ là kim chỉ nam toàn diện, giúp bạn tự tin chinh phục cây đàn độc đáo và khám phá vẻ đẹp của âm nhạc dân tộc Việt Nam.

Đàn guitar phím lõm là gì?

Đàn guitar phím lõm, còn được gọi là guitar vọng cổ hay guitar cổ nhạc, là một nhạc cụ cải tiến từ cây đàn guitar của phương Tây để phù hợp với âm nhạc truyền thống Việt Nam. Đặc điểm nhận dạng nổi bật và quan trọng nhất của nó chính là các phím đàn được khoét sâu, tạo thành hình vòng cung.

Thiết kế độc đáo này không phải để cho đẹp, mà là yếu tố then chốt tạo nên linh hồn cho tiếng đàn. Phần phím đàn guitar được khoét lõm cho phép người chơi thực hiện các kỹ thuật đặc trưng như nhấn, rung, giãm, luyến láy một cách mượt mà. Chính những kỹ thuật này đã tạo ra chất âm “mùi mẫn”, réo rắt, và giàu cảm xúc, không thể thiếu trong các làn điệu cải lương và đờn ca tài tử.

Chuẩn bị gì khi bắt đầu học guitar phím lõm?

Sự chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp hành trình tự học của bạn trở nên thuận lợi và hiệu quả hơn rất nhiều.

Các dụng cụ cần thiết

• Đàn Guitar Phím Lõm: Đây là dụng cụ quan trọng nhất. Khi chọn đàn, người mới bắt đầu nên ưu tiên những cây có khoảng cách giữa dây và cần đàn (action) vừa phải. Action quá cao sẽ khiến việc bấm nốt rất đau tay và khó khăn.
• Phím Gảy (Pick): Nên chọn loại phím mỏng, dẻo để dễ dàng điều khiển lực gảy và tạo ra âm thanh thanh thoát.
• Máy Lên Dây (Tuner): Một chiếc tuner điện tử dạng kẹp sẽ giúp bạn lên dây đàn một cách chính xác và nhanh chóng.
• Dây Đàn Dự Phòng: Dây đàn có thể bị đứt trong quá trình luyện tập, vì vậy việc có sẵn một bộ dây dự phòng là rất cần thiết.

Hướng dẫn lên dây đàn guitar phím lõm 

Khác với guitar thông thường, guitar phím lõm sử dụng cách lên dây đặc biệt gọi là “dây lai” để phù hợp với hệ thống ngũ cung của âm nhạc dân tộc. Cách lên dây phổ biến nhất được gọi là “Dây Đào”, với thứ tự các nốt từ dây 1 (dây nhỏ nhất) đến dây 6 (dây lớn nhất) như sau:

• Dây 1: Rê (D)
• Dây 2: La (A)
• Dây 3: Rề (D)
• Dây 4: Sol (G)
• Dây 5: Rệ (D – thấp hơn)
• Dây 6: Lạ (A – thấp hơn)

Bạn có thể sử dụng máy lên dây (tuner) để đảm bảo độ chính xác tuyệt đối cho từng dây. Việc lên dây đúng là bước đầu tiên và cơ bản nhất để có được âm thanh chuẩn.

Khám phá nhạc lý ngũ cung và các nốt trên cần đàn

Để chơi được guitar phím lõm, bạn cần làm quen với nền tảng nhạc lý của âm nhạc dân tộc.

Hệ thống ngũ cung: “hò, xự, xang, xê, cống, oan”

Nếu âm nhạc phương Tây dựa trên thang âm 7 nốt (Thất cung), thì âm nhạc cổ truyền Việt Nam lại được xây dựng trên hệ thống Ngũ cung. Hệ thống này bao gồm 5 nốt chính, được gọi bằng những cái tên rất đặc trưng: Hò, Xự, Xang, Xê, Cống. Ngoài ra còn có một nốt phụ là Oan.

Chính sự sắp xếp và mối quan hệ giữa các nốt này đã tạo nên giai điệu độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa và cảm xúc của người Việt.

Vị trí các nốt ngũ cung trên cần đàn

Việc ghi nhớ vị trí các nốt trên cần đàn là một kỹ năng quan trọng. Ban đầu, bạn có thể tham khảo biểu đồ cần đàn để xác định vị trí các nốt Hò, Xự, Xang, Xê, Cống. Luyện tập bấm và gảy từng nốt sẽ giúp bạn dần quen thuộc và ghi nhớ chúng một cách tự nhiên.

Các kỹ thuật chơi guitar phím lõm cơ bản

Nắm vững các kỹ thuật nền tảng sẽ giúp bạn xây dựng một nền móng vững chắc.

Cách cầm đàn và tư thế ngồi chuẩn

Tư thế đúng không chỉ giúp bạn chơi đàn thoải mái mà còn tránh được các vấn đề về lưng và vai sau này.

• Ngồi thẳng lưng trên một chiếc ghế vững chãi.
• Đặt phần eo của đàn lên đùi phải (nếu bạn thuận tay phải).
• Giữ cần đàn hướng lên một góc khoảng 45 độ.
• Tay trái đỡ cần đàn, tay phải đặt thoải mái gần lỗ thoát âm.

Kỹ thuật cầm phím và gảy đàn

Cách cầm phím ảnh hưởng trực tiếp đến âm thanh bạn tạo ra. Hãy cầm phím bằng ngón cái và ngón trỏ, để lộ ra một phần nhỏ đầu phím. Luyện tập gảy xuống (gảy xuôi) và gảy lên (gảy ngược) một cách đều đặn để cổ tay trở nên linh hoạt.

Kỹ thuật bấm nốt và nhấn dây đặc trưng

Đây là phần kỹ thuật tạo nên sự khác biệt lớn nhất của guitar phím lõm.

• Bấm Nốt: Dùng đầu ngón tay trái bấm vuông góc vào dây đàn, ngay sau phím kim loại để âm thanh phát ra rõ ràng.
• Nhấn Dây: Sau khi bấm nốt, bạn dùng lực ngón tay để nhấn dây đàn sâu vào phần phím lõm. Thao tác này làm dây căng ra và cao độ nốt nhạc thay đổi, tạo ra hiệu ứng luyến láy đặc trưng.
• Các kỹ thuật khác: Từ kỹ thuật nhấn dây, bạn có thể phát triển các kỹ thuật nâng cao hơn như rung (nhấn và thả liên tục), giãm (nhấn rồi nhả về từ từ), luyến (vuốt từ nốt này sang nốt khác).

Lộ trình và bài tập luyện đàn guitar phím lõm hiệu quả

Các bài tập luyện ngón cơ bản cho guitar phím lõm

Hãy bắt đầu với các bài tập đơn giản như chạy nốt theo thang âm ngũ cung trên từng dây. Việc này giúp các ngón tay của bạn trở nên linh hoạt, mạnh mẽ và phối hợp nhịp nhàng hơn. Đừng quên sử dụng máy đập nhịp (metronome) để giữ tiết tấu ổn định.

Cấu trúc và cách chơi vọng cổ cơ bản

Vọng cổ là bài bản tiêu biểu và quan trọng nhất trong cải lương. Một bài vọng cổ thường có 6 câu, và nhịp được giữ bởi song lang. Hãy bắt đầu bằng cách tập một đoạn ngắn, đơn giản trong câu 1 hoặc câu 2 để làm quen với giai điệu và cách vào nhịp.

Phát triển tai nghe và cảm âm

Một trong những cách học hiệu quả nhất là nghe thật nhiều. Hãy lắng nghe các nghệ sĩ gạo cội biểu diễn, cố gắng cảm nhận cách họ xử lý từng câu nhạc, cách họ luyến láy và thể hiện cảm xúc. Điều này sẽ giúp bạn thẩm thấu “cái hồn” của âm nhạc dân tộc.

Lời khuyên để tự học thành công

• Kiên trì mỗi ngày: Dành ra ít nhất 30 phút mỗi ngày để luyện tập sẽ hiệu quả hơn nhiều so với việc tập vài tiếng dồn dập vào cuối tuần.
• Bắt đầu chậm rãi: Đừng vội vàng chơi nhanh. Hãy tập thật chậm để đảm bảo từng nốt nhạc rõ ràng và đúng kỹ thuật.
• Ghi âm lại quá trình tập: Nghe lại phần chơi của mình sẽ giúp bạn nhận ra những lỗi sai và tiến bộ qua từng ngày.
• Tìm kiếm sự kết nối: Tham gia các cộng đồng, diễn đàn trực tuyến để giao lưu, học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước.

Cách bảo quản đàn guitar phím lõm luôn bền đẹp

• Sau mỗi lần chơi, dùng vải mềm, khô lau sạch dây đàn và thân đàn để loại bỏ mồ hôi.
• Bảo quản đàn trong bao hoặc hộp khi không sử dụng để tránh bụi bẩn và va đập.
• Tránh để đàn ở những nơi có nhiệt độ và độ ẩm thay đổi đột ngột.

Giải đáp thắc mắc thường gặp về Guitar phím lõm

• Đàn guitar phím lõm khác gì so với guitar thông thường?

Điểm khác biệt lớn nhất nằm ở cần đàn. Guitar phím lõm có các phím đàn được khoét sâu, cho phép người chơi thực hiện kỹ thuật nhấn nhá, luyến láy đặc trưng của âm nhạc dân tộc, điều mà guitar thông thường không làm được.

• Người mới bắt đầu có cần biết nhạc lý trước khi học guitar phím lõm không?

Không bắt buộc, nhưng việc tìm hiểu những kiến thức cơ bản về hệ thống ngũ cung sẽ giúp bạn tiếp thu nhanh hơn và hiểu sâu hơn về bản chất của âm nhạc bạn đang chơi. Bài viết này đã cung cấp những nền tảng cần thiết để bạn bắt đầu.

• Mua đàn guitar phím lõm chất lượng ở đâu?

Bạn nên tìm đến các cửa hàng chuyên về nhạc cụ dân tộc, có uy tín và chính sách bảo hành rõ ràng. Tại đây, bạn sẽ được tư vấn kỹ lưỡng để chọn được cây đàn phù hợp với trình độ và ngân sách của mình.

• Thời gian cần để chơi được một bài vọng cổ cơ bản là bao lâu?

Điều này phụ thuộc vào sự kiên trì và năng khiếu của mỗi người. Nếu bạn luyện tập đều đặn và đúng phương pháp, bạn có thể chơi được một đoạn vọng cổ đơn giản sau khoảng 3 đến 6 tháng.

Xem thêm:

• Guitar Hay Piano Khó Hơn? Nên Học Cái Nào?
• Đàn Guitar Acoustic là gì? Phân biệt và cách chọn cho người mới
• Hướng dẫn vệ sinh thùng đàn Guitar Acoustic: Sạch bụi, âm vang

Tự học đàn guitar phím lõm là một hành trình đầy thử thách nhưng cũng vô cùng thú vị. Nó không chỉ giúp bạn chơi được một loại nhạc cụ mà còn kết nối bạn với di sản văn hóa âm nhạc phong phú của dân tộc. Hy vọng rằng với hướng dẫn toàn diện này, bạn sẽ có đủ tự tin và kiến thức để bắt đầu. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ hotline 0326.630.975 với Trung Nguyên Piano để được tư vấn chi tiết hơn. hoặc ghé thăm showroom của chúng tôi